Ένα τριαντάφυλλο θα σταθεί η αφορμή για ένα αηδόνι να αυτοθυσιαστεί προσφέροντας την ευτυχία σε ένα σπουδαστή. «Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο» αποτελεί ένα από τα ομορφότερα παραμύθια του Όσκαρ Ουάιλντ με συμβολικό χαρακτήρα. Κι όμως ένα μόνο αντικείμενο μπορεί να φέρει την «άνοιξη» στη ζωή ενός ανθρώπου; Και τελικά τι είναι ευτυχία;

Ο ηθοποιός Δημήτρης Κίτσος, ήρθε «αντιμέτωπος» με το κείμενο του Ουάιλντ σκηνοθετώντας την ομώνυμη παράσταση που θα παρουσιάζεται μέχρι τις 15 Μαΐου στο Θέατρο Φούρνος, στηριζόμενος αποκλειστικά στο παιχνίδι της αφήγησης.

Απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, παρά το νεαρό της ηλικίας του έχει ήδη συμμετάσχει σε τέσσερις κινηματογραφικές ταινίες και σε αρκετές θεατρικές παραστάσεις, που ανέβηκαν σε γνωστές θεατρικές σκηνές στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, το 2017 ήταν υποψήφιος για το Βραβείο του Α΄ Ανδρικού ρόλου της Ελληνικής Ακαδημίας κινηματογράφου για τη συμμετοχή του στην ταινία «Park».  Η παράσταση «Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο» αποτελεί την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα, ενώ βρίσκεται ήδη σε πρόβες για μία νέα ταινία και μία θεατρική παράσταση.

Σε ένα μικρό διάλειμμα από τις πρόβες του, συζητήσαμε μαζί του για την παράσταση, το συμβολικό χαρακτήρα του κειμένου του Ουάιλντ, την ευτυχία, το θέατρο και την ουσία της τέχνης στη ζωή μιας κοινωνίας.

-Τι σας ώθησε να σκηνοθετήσετε το παραμύθι  «Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο» του Όσκαρ Ουάιλντ;

Δ.Κ.:  Ο Όσκαρ Ουάιλντ είναι ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς και όταν αποφασίσαμε με τη Θεοδώρα να δοκιμαστούμε σε αυτή τη συνεργασία, διαβάσαμε πολύ και κάποια στιγμή, τυχαία σχεδόν, αναφέρθηκε το όνομα του και ανακαλύψαμε το συγκεκριμένο παραμύθι. Αυτό που αρχικά με γοήτευσε ήταν το πόσο «απλή» και αυτονόητη ήταν η απόφαση του σπουδαστή στο τέλος του έργου. Είναι λες και τίποτα δε συνέβη. Η τραγωδία είναι υπόκωφη.

-Πώς προσεγγίσατε σκηνοθετικά το παραμύθι του Ουάιλντ;

Δ.Κ.:  Απόλυτα αφηγηματικά. Δεν υπάρχουν ρόλοι, αλλά τρεις αφηγητές. Και μέσα σε αυτό το παιχνίδι της αφήγησης προσπαθούν, έχοντας ένα μόνο αντικείμενο, να μας μεταφέρουν την αφήγηση της ιστορίας,

-Το κόκκινο τριαντάφυλλο, που επιζητεί ο σπουδαστής είναι αρκετό για να φέρει την «άνοιξη» στη ζωή του;

Δ.Κ.:  Άλλο ένα θέμα που θεωρώ πως κρύβεται πολύ ωραία μέσα στη γραφή του Όσκαρ Ουάιλντ. Με μια πρώτη ματιά αυτό που διαβάζεις φαίνεται πολύ κατανοητό και θεωρείς πως μπορείς να εξάγεις εύκολα τα θέματά του. Αλλά δεν είναι έτσι. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ακριβώς αυτό. Το πρόβλημα που δε μπορεί να λύσει ο σπουδαστής είναι ότι δεν υπάρχει ούτε ένα κόκκινο τριαντάφυλλο και άρα δε θα ευτυχήσει (χωρίς ένα κόκκινο τριαντάφυλλο η αγαπημένη του δε θα χορέψει μαζί του στο χορό). Τι σημαίνει όμως αυτό. Πως αν το είχε θα ήταν ευτυχισμένος; «Αχ, από τι μικρά πράγματα εξαρτάται η ευτυχία», λέει.  Ή οτι ένα κόκκινο τριαντάφυλλο, δηλαδή κάτι τόσο μικρό καθιστά αδύνατη την εκπλήρωση της ευτυχίας; Και επομένως δεν έχει κανένα νόημα και η απόκτησή του αφού είναι μάταιο να προσπαθείς για την ευτυχία. Όταν ένα και μόνο κόκκινο τριαντάφυλλο την καθιστά αδύνατη, τότε καταλαβαίνεις πως δεν υπάρχει λόγος να προσπαθείς για αυτή.

-Οπότε πιστεύετε ότι η ευτυχία είναι κάτι ανέφικτο;

Δ.Κ.:  Δεν έχω απάντηση στο συγκεκριμένο. Νομίζω πως την ακουμπάμε σε στιγμές αλλά ίσως δε είμαστε αρκετά παρόντες για να το συνειδητοποιήσουμε εκείνη την ώρα. 

-Το αηδόνι παίρνει την απόφαση να αυτοθυσιαστεί. Η αυτοθυσία του αηδονιού άξιζε τον κόπο;

Δ.Κ.:  Στη συγκεκριμένη θυσία σημασία δεν έχει ο αποδέκτης. Αυτός που θυσιάζεται είναι κι αυτός ο οποίος κερδίζει. Εδω το αηδόνι εκπληρώνει το σκοπό της ζωής του ασχέτως αν ο αποδέκτης της θυσίας θα το εκτιμήσει. Και για αυτό αυτά τα δύο συστήματα δεν επικοινωνούν. Το αηδόνι δε περιμένει από το σπουδαστή επιβεβαίωση ότι οι κόποι του δε θα πάνε χαμένοι. Έχει ήδη κερδίσει κάτι.

 -Στην ιστορία του Ουάλιντ, ένα κόκκινο τριαντάφυλλο είναι το μέσο για την ευτυχία του σπουδαστή. Εσείς πώς θα ορίζατε την ευτυχία;

Δ.Κ.:  Δεν έχω ιδέα. Μάλλον το συναίσθημα της πληρότητας. Όταν δεν αποζητάς κάτι έξω από εσένα. Αλλά κι αυτό καμιά φορά (όταν το φαντάζομαι) μου φαίνεται βαρετό, επομένως...

-Ο σπουδαστής απογοητευμένος από την έκβαση της ιστορίας του θεωρεί την αγάπη ως κάτι ανόητο και στρέφει το ενδιαφέρον του στη Μεταφυσική και τη Φιλοσοφία, ως κάτι πιο πρακτικό. Πώς δικαιολογείτε αυτή του την κίνηση;

Δ.Κ.:  Είναι απόλυτα δικαιολογημένη. Είναι ακριβώς αυτό που θα έκανα κι εγώ. Δεν έχει να κάνει με το αν ήταν πραγματικά ερωτευμένος. Όλα τα θέματα σε αυτό το παραμύθι είναι τελείως ανοιχτά και μη απαντημένα. Μπορεί κάποιος να πει ότι το κάνει από άμυνα, για να προστατέψει τον εαυτό του και να μην πληγωθεί. Άλλος μπορεί να πει ότι δεν ήταν ποτέ ερωτευμένος, αλλιώς θα τα «έσπαγε» όλα. Άλλος, ότι ο σπουδαστής σκεφτόταν «σιγά μην κάτσω να σκάσω». Όλοι έχουν ουσιαστικούς λόγους - και καλά κάνουν - να πράττουν, όπως πράττουν. Δεν μπορούμε να τους κρίνουμε. Αυτό είναι μια ισχυρή θεματική της σκηνοθεσίας. Η μη κρίση. Όπως σε ένα ντοκιμαντέρ. Κρίνουμε πολύ εύκολα, γρήγορα και απόλυτα. Κάτι αντίστοιχο ισχύει με την ταμπελοποίηση. Χρειαζόμαστε μία «fast food» κατηγοριοποίηση των ανθρώπων, γιατί είναι πολύ κουραστικό να μπούμε στη θέση τους.

-Κατά τη γνώμη σας το παραμύθι του Ουάιλντ έχει καλό τέλος;

Δ.Κ.:  Όχι.

-Τα παραμύθια οφείλουν να έχουν πάντα ένα καλό τέλος;

Δ.Κ.: Τίποτα δεν οφείλει τίποτα. Είναι θέμα γούστου.

-Τι μας διδάσκει το παραμύθι του Ουάιλντ;

Δ.Κ.: Σε κάθε έναν και διαφορετικά πράγματα.

-Αντί σκηνοθετικού σημειώματος επιλέξατε ένα απόσπασμα από μια ομιλία του Guillaume Néry για την ελεύθερη κατάδυση. Αυτό αποτέλεσε και  για εσάς το συγκεκριμένο έργο;

Δ.Κ.: Ίσως όχι τόσο γραμμή του έργου, αλλά της σκηνοθεσίας σίγουρα.

-Το θέατρο  αποτελεί μία ελεύθερη κατάδυση στον ηθικοπλαστικό χαρακτήρα της τέχνης;

Δ.Κ.: Μπορεί να αποτελέσει ναι, αλλά δεν είναι ούτε ζητούμενο ούτε επακόλουθο. Εξαρτάται από τον προσωπικό στόχο του καθενός.

-Ποια τα επόμενα σχέδιά σας;

Δ.Κ.: Σε λίγες μέρες κατεβαίνω στην Κύπρο για την ταινία της Γιάννας Αμερικάνου “Brothers”, όπου θα υποδυθώ τον «Δημήτρη», ένα 17χρονο παιδί που ζει σε ορφανοτροφείο και όταν βγαίνει ο πατέρας του (Αντρέας Κωνσταντίνου) από τη φυλακή αποφασίζει να ζήσει μαζί του με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και από Σεπτέμβρη για ένα μεγάλο διάστημα θα βρίσκομαι σε παγκόσμια περιοδεία με την παράσταση «The Great Tamer» του Δημήτρη Παπαϊωάννου.  

Η παράσταση «Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο» του Όσκαρ Ουάιλντ  σε σκηνοθεσία Δημήτρη Κίτσου, θα παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις  9 μμ. μέχρι τις 15 Μαΐου στο Θέατρο Φούρνος.

Συντελεστές:

Μετάφραση : Βάνια Σύρμου Βεκρή

 Σκηνοθεσία :Δημήτρης  Κίτσος

Δραματουργική επιμέλεια: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου

Διεύθυνση Φωτισμού :Κατερίνα  Μαραγκουδάκη

Κοστούμια :Ελευθερία  Αράπογλου

Βοηθός Σκηνοθέτη: Ιωάννα Ζέρβα

Φωτογραφίες: Σπύρος Χατζηαγγελάκης, Νίκος Πανταζάρας, Αντώνης Θεοδωρίδης

Εκτέλεση Παραγωγής: Ρούλα Νικολάου

Καλλιτεχνική Διεύθυνση Παραγωγής: Λία Κίκερη

Παραγωγή: ΕΩΣ - ΑΜΚΕ

Παίζουν: Θεοδώρα Τζήμου , Βαλέρια Δημητριάδου, Χρύσα Κοτταράκου

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε το Μάιο του 2018