Στον καιρό μιας σύγχρονης Βαβέλ, οι Βορεάδες συναντιούνται επί σκηνής και μέσω της τέχνης του χορού, προσπαθούν να κοινωνήσουν μία γλώσσα, που έχει ως στόχο να επαναπροσδιορίσει το μέλλον. Η χορογράφος και χορεύτρια Πωλίνα Κρεμαστά μαζί με την ομάδα χορού  Creo -  που αποτελείται από την ίδια τη χορογράφο, τους χορευτές Γιώργο Αμέντα, Ερικέτη Ανδρεαδάκη, Θένια Αντωνιάδου, Ελένη Βλάχου, Αγγελική Δαλαγγέλη, Ραλλού Καρέλλα, Ναταλία Μπάκα, Γιάννη Σταυρόπουλο, Στέλλα Τριπολιτάκη, αλλά και τον σκηνοθέτη Ορέστη Τάτση ως σύμβουλο δραματουργίας- σαν χορός αρχαίας τραγωδίας αποτυπώνουν τη λειτουργία του συνόλου και γίνονται ο καθρέφτης της κοινότητας, «χτίζοντας» μια νέα πόλη. Τα στοιχεία της παράστασης, προέρχονται από την έρευνα «απόγειος», που διεξάγεται από το 2014 από τη χορογράφο υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. 

Με αφορμή την παρουσίαση των Βορεάδων στο Κ.Θ.Β.Ε. στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο του 4ου Φεστιβάλ Δάσους στις 7 Ιουνίου, οι συντελεστές της παράστασης μιλούν στη Σχεδία για τις Βορεάδες, την έρευνα «απόγειος», την τέχνη του χορού εν καιρώ κρίσης και τα επόμενα σχέδιά τους.

-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για την παράσταση “Βορεάδες”;

Π.Κρεμαστά: Δεν υπήρξε μια ιδέα για παράσταση όσο μια επιθυμία να συναντηθούν άνθρωποι και να συνυπάρξουν, χορεύοντας, πλέκοντας την αφήγηση με τους ρυθμούς και τις σχέσεις τους. Η δημιουργία μιας παράστασης πάντα προκαλεί και περαιτέρω εξερευνήσεις και αποκαλύψεις γύρω από το αντικείμενο που μελετάς και σε ενδιαφέρει. Οι Βορεάδες αντιπροσωπεύουν ό,τι αγαπώ αυτή τη στιγμή στην κίνηση και τους τρόπους της, στο χορό και τις αποχρώσεις του. Καθρέφτης είναι η παράσταση των ερωτημάτων και αγωνιών μας...

Ο.Τάτσης: Οι «Βορεάδες»  είναι το αποτέλεσμα ή το απόσταγμα μιας έρευνας που ξεκίνησε πριν από 4 χρόνια. Για μένα όμως, που  παρακολουθώ, συνεργάζομαι και συνομιλώ με την χορογράφο, μοιάζουν να είναι κάτι άλλο. Είναι σαν ένα παλαιωμένο απόσταγμα δεκατεσσάρων ετών. Όταν συναντηθήκαμε στα Γιάννενα, πριν από τόσα περίπου χρόνια, κατάλαβα πως δεν θα ξεμπλέξουμε εύκολα. Τότε η επιθυμία της να μην ακολουθήσει την πεπατημένη με εντυπωσίασε και με προβλημάτισε αλλά γρήγορα κατάλαβα πως αυτό ήταν απλά η αρχή. Ακολούθησαν πολλές δοκιμές, αμφισβητήσεις του πρωτογενούς υλικού αλλά και αποστάξεις εξαιρετικής ποιότητας. Εκείνη όμως επιθυμούσε και επιθυμεί την «ουτοπική»  πορεία των αποστάξεων, την αποδόμησή και το χτίσιμο από την αρχή, χωρίς όμως να αγνοεί αυτό που παρέλαβε. Στα πλαίσια αυτής της αναζήτησης φτιάχτηκαν οι «Βορεάδες».

-Τι είναι η κινητική έρευνα «απόγειος» από την οποία προήλθαν κάποια στοιχεία της παράστασης;

Π.Κ.: Η έρευνα «απόγειος» αποτελεί μια απόπειρα δημιουργίας μιας νέας κινητικής πρότασης, φέρνοντας μια νέα συνείδηση γύρω από τις παραδεδομένες, οικείες κινητικές δράσεις. Μέσα από την μελέτη των παραδοσιακών χορών και των σύγχρονων τεχνικών, αποκαλύπτονται κοινοί κινητικοί μηχανισμοί και τρόποι χρήσης του σώματος. Ο απόγειος χορός σχηματίζεται μέσα από ένα ανοιχτό λεξιλόγιο το οποίο μεταφράζεται ελεύθερα από τους χορευτές, διαμορφώνεται από την κοινωνία των σωμάτων, τις σχέσεις με τον άλλο και τον χώρο. Τα παραπάνω δημιουργούν ένα κοινό τόπο για την ομάδα τη δεδομένη χρονική στιγμή και περίσταση. Είναι ένας χορός που «κτίζεται χορεύοντας».Στην παράσταση Βορεάδες προτείνονται και εμφανίζονται οι μέχρι τώρα αποκαλύψεις, το λεξιλόγιο και οι ποιότητες του απόγειου χορού. Η έρευνα τελεί υπό την Αιγίδα και υποστήριξη του ΥΠ.ΠΟ.Α. και διεξάγεται από το 2014. Έχει εκδοθεί ένα πρώτο μέρος της στο περιοδικό Λόγου και Κριτικής «το έρμα».

-Κατά ποιο τρόπο προκύπτει το βασικό αξίωμα της έρευνας, που θέλει την κίνηση να ξεκινά από τη γη;

Π.Κ.: Προσπαθώντας να επιστρέψω στη ρίζα όλων των πραγμάτων και να ανακαλύψω την αφετηρία της κίνησης, διαπίστωσα το πιο αυτονόητο, ότι το πάτημά μας είναι η αρχή... όλες οι πρωταρχικές κινητικές δράσεις προκύπτουν από αυτό. Το πάτημα στη γη ήταν και το συστατικό το πιο κοινό που παρατήρησα ανάμεσα στους χορούς, παραδοσιακούς και σύγχρονους.

-Ποια η νέα γλώσσα που γεννιέται μέσω των Βορέαδων;

Π.Κ.: Η πιο αρχέγονη, μια γλώσσα ανοιχτή, γεμάτη ‘ανάμεσα’ να τα συμπληρώσεις με αποχρώσεις, συμφωνίες και διαφωνίες. Η γλώσσα του χορού δημιουργεί ‘κοινωνίες’, σηματοδοτεί τη δημιουργία σχέσεων και επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους οι οποίοι μοιράζονται (κοινωνούν) εκείνη τη δεδομένη στιγμή «κάτι», ίσως μια γνώση.

-Και όσον αφορά τη μουσική σύνθεση που υπογράφει ο Μπάμπης Παπαδόπουλος, πώς συνδέεται με την παράσταση δραματουργικά;

Π.Κ.: Με τον Μπάμπη Παπαδόπουλο δουλέψαμε πάνω στα σώματα, την κίνηση και την αίσθηση που αφήνει η κάθε εικόνα. Μοιραστήκαμε όλη τη διαδικασία βήμα προς βήμα και έπειτα οι μουσικές συνθέσεις ήρθαν να αντιπροτείνουν, να συμπληρώσουν ή να ενισχύσουν τις σχηματιζόμενες εικόνες, καταφέρνοντας να αποτελέσουν αναπόσπαστο κομμάτι τους.

Η μουσική του Μπάμπη κατά τη γνώμη μου είναι σημείο συνάντησης: το χθες με το σήμερα, ο ρυθμός με το άρρυθμο, η μελωδία με τον ήχο, η γαλήνη με τη δύναμη...ταξιδιάρικη και συγκινητική, συμπληρώνει τη δραματουργία του έργου, παρασύρεται και παρασύρει, υποστηρίζει και εμπνέει!

-Τι στοχεύετε να πετύχετε μέσω της παράστασης;

Αγγελική Δαλαγγέλη: Nα είμαστε εκεί χωρίς λέξεις, χωρίς σκέψεις, χωρίς ίχνος αγωνίας. Είμαστε αέρας. Είμαστε άνθρωποι.

Γιώργος Αμέντας: Η στιγμή της συνάντησης είναι πιο σημαντική. Εξυπηρετώ και προσαρμόζομαι. Υπάρχει πρόθεση και καθαρή απόφαση. Ο εγωισμός εδώ δεν χωράει.

Ελένη Βλάχου: Nα χορέψουμε σαν να μην έχουμε ξαναχορέψει ποτέ, να τρέξουμε σαν να μην έχουμε ξανατρέξει!

Ραλλού Καρέλλα: Tο έργο αυτό δεν μιλάει για τίποτα άλλο πέρα από αυτό που είναι. Κάθε στιγμή ερχόμαστε αντιμέτωποι με το κατεπείγον που χαρακτηρίζει τα παιχνίδια .

Θένια Αντωνιάδου: Oι άνθρωποι αυτοί θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε από εμάς, θα μπορούσαν να βρίσκονται οπουδήποτε...Το βασικό είναι ότι προσπαθούν να βγάλουν απ’ το πολύπλοκο το απλό...τον χορό τους.

Ερικέτη Ανδρεαδάκη: Δεν είμαστε μόνοι, μιλάμε και καταλαβαινόμαστε!

Στέλλα Τριπολιτάκη: Είναι η ανάγκη να απολαύσουμε ξανά κάτι που προηγήθηκε, για να σιγουρευτούμε ότι είναι ζωντανό.

Ναταλία Μπάκα: Η παράσταση μοιάζει, θα έλεγες, με  καρδιογράφημα ανθρώπου που αναζητά, παίζει, ενθουσιάζεται, αγωνιά, κραυγάζει, εξαντλείται, εξιλεώνεται και πάλι αναζητά.

Γιάννης Σταυρόπουλος: Είναι  ένα δείγμα της σισύφειας μοίρας της συνάντησης των ανθρώπων και της ανάγκης τους να χτίζουν κοινωνίες με τόσους διαφορετικούς τρόπους ώστε ο άνθρωπος να διαφεύγει πάντα του ορισμού του.

-Ποια θεωρείτε ότι είναι η σχέση μας με τον χορό στις μέρες μας;

Π.Κ.: Ο άνθρωπος επέλεξε να ξεχάσει ένα κομμάτι του εαυτού του, το σώμα του. Απ’ το σχολείο ακόμα το σώμα ‘αφαιρείται’ από τις εξισώσεις, εγκλωβίζεται σε αυστηρά σχήματα, συρρικνώνεται πίσω από θρανία και ανύπαρκτες αυλές. Όταν έχουμε τόσο αποκοπεί από το σώμα πώς μπορούμε να φέρουμε στο τραπέζι συζητήσεις περί χορού; Πώς μπορούμε να πούμε πόσο σκληρά εργάζεται ένας χορευτής ή να μιλήσουμε για τον γολγοθά της δημιουργικής διαδικασίας μέσα από συνθήκες μηδαμινών προϋπολογισμών; Πώς μπορούμε να μιλήσουμε για σπουδές χρόνων χωρίς αναγνώριση και πτυχία μη ισοβαθμισμένα και αναγνωρισμένα;

-Ο χορός μπορεί να αποτελέσει μία νέα γλώσσα επικοινωνίας χτίζοντας μία νέα πόλη στο οικοδόμημα της τέχνης;

Θ.Αντωνιάδου : Το σώμα, η κίνηση που γεννά το σώμα- ο χορός του σήμερα, ο χορός του καθενός είναι αυθόρμητος, πηγαίος, ειλικρινής, φέρει μνήμη και μπορεί να μιλήσει για το σήμερα, το χθες και το αύριο. Σε μία κοινωνία που υποδέχεται ανθρώπους που ξεριζώνονται από τον τόπο τους ο χορός ίσως είναι το μοναδικό μέσο επικοινωνίας με τον άλλο. Όταν δεν μιλάμε μια κοινή λεκτική γλώσσα ίσως η γλώσσα του χορού και της μουσικής μπορεί να μας φέρει πιο κοντά για να συνειδητοποιήσουμε ότι οι ρίζες μας είναι κοινές. Για μένα αυτή η επικοινωνία και η σύνδεση με τους άλλους είναι τέχνη και ακριβώς με τον ίδιο τρόπο βιώνω και το γεγονός της παράστασης.

-Ποια τα επόμενα σχέδιά σας;

Π.Κ.: Η παράσταση θα παρουσιαστεί στο Κ.Θ.Β.Ε. στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο του 4ου Φεστιβάλ Δάσους, στις 7 Ιουνίου και στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών, στις 10 Ιουνίου. Μετά θα ακολουθήσουν εργαστηρία, μέσα από τα οποία θα μοιραστούν τα βασικά εργαλεία του «απόγειου» χορού, σε Ιρλανδία, Σύρο και Χανιά.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο τεύχος 60 του περιοδικού δρόμου Σχεδία (Ιούνιος 2018).

Φωτογραφίες: Γιάννης Ζινδριλής