«Η πολιτιστική διπλωματία είναι ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου Πολιτισμού», αναφέρει μεταξύ άλλων στο Culture Press ο υφυπουργός Πολιτισμού Χρίστος Δήμας, τονίζοντας ότι βασικός στόχος του υπουργείου είναι να αυξηθεί η εξωστρέφεια του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.

Με αφορμή τις επερχόμενες δράσεις του υπουργείου, ο κ. Δήμας μιλά στο Culture Press για την αποστολή του όσον αφορά την εξωστρέφεια του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, τα άμεσα σχέδια, τους στόχους και το μακροπρόθεσμο προγραμματισμό του.

-Από τον Ιούνιο του 2023 έχετε αναλάβει τα καθήκοντα του υφυπουργού Πολιτισμού. Ποιες οι προσωπικές σας επιδιώξεις από τη νέα σας θέση;

Χ.Δ.: Ο βασικός μας στόχος είναι να αυξήσουμε την εξωστρέφεια του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Ενώ η Ελλάδα είναι μία παγκόσμια υπερδύναμη στον τομέα του πολιτισμού, ίσως δεν το έχουμε αξιοποιήσει στο βαθμό που θα μπορούσαμε και πρέπει και ειδικότερα στον τομέα του σύγχρονου πολιτισμού. Μας γνωρίζουν για την ιστορία μας, τα πολύ σημαντικά μας μνημεία, την πολιτιστική κληρονομιά που έχουμε. Όμως, δεν έχουμε καταφέρει να αποκτήσουμε μεγαλύτερη επίδραση και αντίκτυπο όσον αφορά τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό. Και όταν μιλάμε για σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, εννοούμε τις παραστατικές τέχνες, δηλαδή, το θέατρο, τα μουσεία, τις κινηματογραφικές παραγωγές, τις σύγχρονες παραδόσεις κ.ά. Το να μπορέσουμε να αυξήσουμε την εξωστρέφειά μας και συνεπώς την επιρροή μας είναι σίγουρα ένας από τους βασικούς στόχους μας.

-Πρόσφατα βρεθήκατε στο Πεκίνο, όπου συζητήσατε με διάφορα πρόσωπα με σημαίνουσες θέσεις, όπως τον υπουργό Πολιτισμού της Κίνας αλλά και τον υπουργό Πολιτισμού της Αιγύπτου. Τι αποκομίσατε από αυτές τις συζητήσεις; Ποια η θέση της πολιτιστικής διπλωματίας στην ατζέντα του υπουργείου Πολιτισμού;

Χ.Δ.: Η Κίνα επενδύει πολύ στον τομέα της πολιτιστικής διπλωματίας και το καταλαβαίνουμε από τη δική της πλευρά. Το ίδιο προσπαθούμε να κάνουμε κι εμείς, ακριβώς επειδή έχουμε τόσο ευρύ και πλούσιο πολιτισμό. Είμαστε περήφανοι και για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, αλλά και για τον σύγχρονο πολιτισμό. Όμως, δε θέλουμε να στεκόμαστε μόνο στο παρελθόν. Θέλουμε να δούμε πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε την πολιτιστική διπλωματία ως ένα εργαλείο που θα έχει πολλαπλά οφέλη και για τον πολιτισμό, την οικονομία, τον τουρισμό και ευρύτερα για την κοινωνία. Συνεργαζόμαστε με πολλές χώρες, όχι μόνο με την Κίνα. Ο στόχος μας είναι να μπορέσουμε να επενδύσουμε πάνω στις ισχυρές βάσεις που υπάρχουν και να αποκτήσουμε αυξημένη εξωστρέφεια σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Όπως είπα, σε αυτούς τους τομείς συμπεριλαμβάνονται και οι παραστατικές τέχνες και οι τηλεοπτικές σειρές και το βιβλίο, τους οποίους προσπαθούμε να τους αξιοποιήσουμε περισσότερο.

O υφυπουργός Πολιτισμού Χρ. Δήμας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Μαδρίτης “Liber”

-Μερικοί τρόποι εξωστρέφειας είναι η συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις και μετακλήσεις. Υπάρχουν σκέψεις προς αυτή την κατεύθυνση;

Χ.Δ.: Έχουμε προγραμματίσει να έχουμε αυξημένη συμμετοχή τόσο εκδοτών όσο και συγγραφέων στις σημαντικότερες διεθνείς εκθέσεις στον τομέα του βιβλίου, αλλά υπάρχουν και οι εκθέσεις βιβλίου στην Ελλάδα όπου έχουμε σημαντική επιτυχία και προγράμματα μετάφρασης Ελλήνων συγγραφέων σε ξένες γλώσσες. Μάλιστα υπάρχουν έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επίσης, κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση και με την ανταλλαγή εκθεμάτων με άλλες χώρες και με τη δημιουργία μία πλατφόρμας για την προβολή του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.

Στην ψηφιακή πλατφόρμα θέλουμε να ανεβάσουμε ψηφιακό υλικό από όλους τους φορείς, όπως από τα μουσεία, τα φεστιβάλ, την Εθνική Πινακοθήκη, τη Λυρική Σκηνή κ.ά. και να μπορούμε να προβάλλουμε τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό αλλά και τις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιούνται σε αυτούς τους φορείς και σε αρκετές ξένες γλώσσες, ώστε να μπορέσουμε να αποκομίσουμε περισσότερα οφέλη. Στην Κίνα συζητήσαμε για το πώς μπορούμε να έχουμε αυξημένες πολιτιστικές ανταλλαγές. Τέτοιου είδους διμερείς συζητήσεις έχουμε και με πολλές άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο. Η πολιτιστική διπλωματία είναι ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου Πολιτισμού. Κάνουμε στοχευμένες κινήσεις για να μπορέσουμε να χτίσουμε γερές βάσεις.

-Υπάρχει κάποιος επιπλέον προϋπολογισμός για αυτές τις δράσεις, εκτός από ό,τι έχει ανακοινωθεί έως τώρα;

Χ.Δ.: Οι δράσεις υλοποιούνται κυρίως με χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης, κάτι το οποίο μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε μία μεγαλύτερη ευελιξία. Στη συνέχεια συνεργαζόμαστε με αρμόδια υπουργεία και ειδικότερα με το υπουργείο Εξωτερικών, με τα οποία έχουμε κοινές δράσεις. Άρα το ζήτημα της χρηματοδότησης καλύπτεται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Όλες οι δράσεις αξιολογούνται. Θεωρούμε ότι υπάρχει και σημαντικό κοινωνικό όφελος και πολιτιστικό. Προφανώς, οι χρηματοδοτήσεις θα συνεχιστούν και από το ΕΣΠΑ, αλλά ακόμα και από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.

-Όσον αφορά τη διαφύλαξη, την προβολή και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, προγραμματίζονται νέες δράσεις;

Χ.Δ.: Μπορώ να σας πω με σιγουριά ότι υπάρχουν πολλά ερευνητικά προγράμματα που τρέχουν, στα οποία Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα μαζί με φορείς του υπουργείου Πολιτισμού εξετάζουν δράσεις και για την αναστήλωση μνημείων και για την προστασία από την κλιματική κρίση. Η πολιτεία ευρύτερα, όχι μόνο το υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία πάντοτε με το υπουργείο, έχει τέτοιες δράσεις, οι οποίες είμαι βέβαιος ότι θα συνεχιστούν και το επόμενο χρονικό διάστημα.

Ο υφυπουργός Πολιτισμού Χρίστος Δήμας στο Ελληνικό Περίπτερο
της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Φρανκφούρτης 2023

-Αναφορικά με τους εποπτευόμενους φορείς υπάρχει κάποια στρατηγική συντονισμού προς αυτόν τον άξονα;

Χ.Δ.: Προσπαθούμε να έχουμε συντονισμένη δράση με όλους τους φορείς, όσον αφορά την πολιτιστική διπλωματία και γι’ αυτό τον λόγο στην πλατφόρμα που θα δημιουργήσουμε το επόμενο χρονικό διάστημα, στόχος είναι να συμμετέχει το σύνολο των φορέων. Έχουμε κάνει ήδη μία πρώτη συζήτηση με όλους τους φορείς όπου έδειξαν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Βέβαια, εξαρτάται και από τους ίδιους τους φορείς, όταν δημιουργηθεί η πλατφόρμα να ανεβάζουν το υλικό και να την αξιοποιούν και αυτοί στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

 -Ένα από τα φλέγοντα ζητήματα που απασχόλησε την κοινή γνώμη τους προηγούμενους μήνες ήταν και το ζήτημα της ίδρυσης της δημόσιας σχολής παραστατικών τεχνών. Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαδικασίες;

Χ.Δ.:  Όπως έχει ανακοινώσει και ο Πρωθυπουργός, στόχος είναι το 2025, η συγκεκριμένη ακαδημαϊκή σαιζόν να είναι η πρώτη χρονιά που θα λειτουργήσει η σχολή. Προχωράμε μεθοδικά βήμα βήμα, ώστε να δημιουργηθεί και η Ανωτάτη Σχολή Παραστατικών Τεχνών. Είναι ένα αίτημα που υπάρχει εδώ και ολόκληρες δεκαετίες και είναι απολύτως απαραίτητο να γίνει.

-Εξίσου συζητήσεις γίνονται και για το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Είναι υπό ίδρυση; Πώς θα λειτουργήσει; Πώς θα στελεχωθεί και ποια στρατηγική θα ακολουθήσει;

Χ.Δ.: Οπωσδήποτε υπάρχει απουσία ενός φορέα που να ασχολείται αποκλειστικά με το βιβλίο. Τώρα είναι το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (ΕΙΠ), που έχει αναλάβει το πεδίο του βιβλίου, όσον αφορά τη χάραξη πολιτικής σε συνεργασία πάντοτε και με το υπουργείο Πολιτισμού. Ναι, είναι στις προτεραιότητές μας να υπάρχει ένας καινούριος οργανισμός, ο οποίος να ασχολείται αποκλειστικά με το βιβλίο, το οποίο το θεωρούμε πάρα πολύ σημαντικό και γι’ αυτό τον λόγο θα υπάρξει εξειδικευμένος φορέας το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

-Πώς σκοπεύετε να αξιοποιήσετε την εμπειρία σας από την προηγούμενη θέση σας στα νέα σας καθήκοντα;

Χ.Δ.: Ήδη βλέπω ότι υπάρχουν πάρα πολλές συνέργειες μεταξύ της έρευνας, της καινοτομίας και του πολιτισμού. Μάλιστα, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης είχαμε αποφασίσει ως υπουργείο Πολιτισμού να προβάλλουμε τον πολιτισμό και την τεχνολογία, το πώς η τεχνολογία επηρεάζει τον πολιτισμό. Με πολλά από τα ερευνητικά κέντρα, τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τις μεγάλες επιχειρήσεις που ασχολούνται με τα ζητήματα τεχνολογίας έχουμε διαρκώς ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας στην προσπάθεια να δημιουργήσουμε αυτές τις συνέργειες.

Ο στόχος μου είναι να μπορέσει και στο Ακροπόλ να δημιουργηθεί ένας χώρος ο οποίος θα συνδέει την καινοτομία με τον πολιτισμό. Δηλαδή, θα υπάρχουν φορείς του πολιτισμού και νεοφυείς επιχειρήσεις στο πεδίο της τεχνολογίας, όπου θα μπορούν να δημιουργούνται οι απαραίτητες συνέργειες. Για παράδειγμα, ο χορός με τη νέα τεχνολογία, οι τηλεοπτικές παραγωγές πάλι με τη χρήση της επαυξημένης πραγματικότητας και της τεχνητής νοημοσύνης. Πέραν αυτών, η ακόμα μεγαλύτερη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην πολιτιστική μας κληρονομιά και στον σύγχρονο πολιτισμό είναι κάτι το οποίο το συζητάμε με αρκετές εταιρείες. Θέλουμε να επεκτείνουμε αυτή τη σχέση.

Βλέπουμε ότι υπάρχουν αρκετά πετυχημένα παραδείγματα πολιτιστικών φορέων στο εξωτερικό που έχουν κατορθώσει να κάνουν αυτό το πάντρεμα μεταξύ της νέας τεχνολογίας και του πολιτισμού και νομίζω ότι σε πολλές περιπτώσεις είναι εξαιρετικά επιτυχημένο. Ένα από τα παραδείγματα που έχουμε στην Ελλάδα, είναι η αρχαία Ολυμπία με τη Microsoft, όπου ο επισκέπτης κατεβάζοντας πολύ γρήγορα με QR την εφαρμογή, μπορεί να δει πώς ήταν η αρχαία Ολυμπία στο παρελθόν. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο εμπλουτίζει την εμπειρία, την επίσκεψη, δίνει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες σε πολύ περισσότερες περιπτώσεις.