Σε συνέχεια του προηγούμενου δημοσιεύματος, συνεχίζουμε σήμερα με το δεύτερο μέρος των στατιστικών δεδομένων για την πανδημία , με δεδομένα ως την περασμένη Κυριακή 29 Μαρτίου 2020.
Η επίδειξη του απόλυτου αριθμού κρουσμάτων ή θανάτων, που παρουσιάσαμε χθες, δεν αποτελεί ένα καλό μέτρο σύγκρισης μεταξύ χωρών, λόγω πολλών παραγόντων, κυριότερος εκ των οποίων είναι το μέγεθος του πληθυσμού. Εδώ λοιπόν παρουσιάζονται τα ίδια χθεσινά διαγράμματα, όχι με απόλυτους αριθμούς, αλλά με ποσό ανά εκατομμύριο πληθυσμού.
-Κρούσματα ανά εκατομμύριο πληθυσμού:
Εδώ η εικόνα καθαρίζει περισσότερο κι από το διάγραμμα των απόλυτων κρουσμάτων: η Κίνα μπαίνει ξεκάθαρα στην ομάδα της Ανατολικής Ασίας ενώ οι χώρες της Δύσης αποτελούν μια άλλη ομάδα μόνες τους, ιδιαίτερα αποτυχημένη στην αντιμετώπιση της πανδημίας κατά τα φαινόμενα.
-Θάνατοι ανά εκατομμύριο πληθυσμού:
Οι μέρες σε αυτό το διάγραμμα μετρώνται από τον πρώτο θάνατο, όχι από το πρώτο κρούσμα. Κι έτσι φαίνεται μια τεράστια διαφοροποίηση σε σχέση με το διάγραμμα των κρουσμάτων: η Ιταλία και η Ισπανία έχουν πολύ πιο γρήγορα, πολύ περισσότερους νεκρούς από οποιονδήποτε άλλον.
Αν εξαιρέσουμε αυτές τις δύο ακραίες περιπτώσεις τότε το διάγραμμα γίνεται:
Το διάγραμμα των θανάτων, όσο μακάβριο κι αν είναι να κάνει κανείς στατιστική με το θάνατο, ωστόσο είναι πιο έγκυρο για να εξαχθούν συμπεράσματα από ότι το αντίστοιχο των κρουσμάτων, γιατί ο αριθμός των κρουσμάτων εξαρτάται ισχυρά από τον αριθμό των ελέγχων. Και στους θανάτους βέβαια δεν είναι απόλυτη η συναίνεση ως προς τον αριθμό τους (γιατί π.χ. σε κάποια περιστατικά μπορεί να καταγραφεί άλλη αιτία θανάτου, όπως υποκείμενο νόσημα) αλλά οπωσδήποτε η αβεβαιότητα είναι πολύ μικρότερη.
Και στα δύο διαγράμματα, το μέγεθος κάθε κύκλου αντιστοιχεί στον απόλυτο αριθμό θανάτων.
-Τα στοιχεία θανάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού για την Ελλάδα:
Τις πρώτες 10 μέρες (ως 20 Μαρτίου) φαίνεται να ακολουθούν μια ελεγχόμενη γραμμική εξέλιξη. Από εκεί και μετά αρχίζει μια γρήγορη αύξηση. Έτσι, η Ελλάδα εμφανίζεται αυτή τη στιγμή σε χειρότερη θέση από τις χώρες της Ανατολικής Ασίας ή τη γειτονική Βουλγαρία, ή ακόμα κι από την Κίνα, στο ίδιο περίπου επίπεδο με τη γειτονική Αλβανία και τον Παναμά.
-Και τα στοιχεία κρουσμάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού για την Ελλάδα:
Ας εξετάσουμε την εξέλιξη που δείχνουν αυτά τα δύο διαγράμματα σε σχέση με τα αντίστοιχα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας (τα οποία δυστυχώς περιορίζονται μόνο σε απαγορεύσεις μετακινήσεων):
Ο αριθμός των κρουσμάτων φαίνεται να αλλάζει καθοριστικά ρυθμό αύξησης στις 16 μέρες από το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα, δηλαδή στις 12/3.
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στους θανάτους, 8 μέρες μετά, στις 20/3, 24 μέρες μετά το πρώτο κρούσμα και 10 μετά τον πρώτο θάνατο.
10/3 κλείνουν τα σχολεία, 13/3 τα καταστήματα εστίασης, 16/3 τα εμπορικά και 22/3 έρχεται η γενική απαγόρευση κυκλοφορίας.
Αν θεωρήσουμε ως δεδομένη την αναφορά ότι ο κύκλος της ίωσης είναι 14 μέρες, θεωρητικά αυτές τις μέρες θα πρέπει να παρατηρήσουμε μια τάση καθυστέρησης του ρυθμού αύξησης των περιστατικών που θα κορυφωθεί στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Φαντάζομαι ότι οι ειδικοί επιδημιολόγοι θα έχουν τρέξει τα σχετικά μοντέλα που υπάρχουν για να μπορέσουν να ποσοτικοποιήσουν αυτή την αναμενόμενη μείωση.
Τα στατιστικά στοιχεία φυσικά δεν προσφέρονται ποτέ για να βγάλουμε ασφαλή "μακροσκοπικά" συμπεράσματα και αιτιολογήσεις γεγονότων «correlation does not imply causation», αλλά δε μπορώ παρά να μπω στον πειρασμό να κάνω μια συσχέτιση: 12/3 μεταβάλλεται προς το χειρότερο ο ρυθμός αύξησης των κρουσμάτων. 13/3 κλείνουν τα καταστήματα εστίασης και τρεις μέρες μετά όλα τα εμπορικά. 20/3 αλλάζει ομοίως και ο ρυθμός των θανάτων. Παραδόξως είναι η ίδια μέρα που τα κανάλια πλημμυρίζουν με τα -αποδεδειγμένα πια- γνωστά ψεύτικα ρεπορτάζ περί "ουρών στα διόδια" και "ανεύθυνων πολιτών". Δύο μέρες μετά, υπό αυτές τις συνθήκες, έρχεται η ολική απαγόρευση κυκλοφορίας. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση μάλλον τρέχει πίσω από τα γεγονότα, παρά παίρνει μετά προλήψεις. Αυτό θυμίζει περισσότερο κυβερνητικό πανικό, παρά συγκροτημένες αποφάσεις στη βάση επιστημονικών τεκμηρίων.
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι οι κυβερνώντες δεν είναι τίποτα υπερφυσικά όντα, αλλά άνθρωποι σαν όλους μας και είναι κι αυτοί εξίσου ευάλωτοι με όλους τους υπόλοιπους στον πανικό και την παράλογη, συναισθηματικά φορτισμένη δράση. Ίσως και περισσότερο από τους υπόλοιπους λόγω των πιεστικών συνθηκών. Δεν είναι απίθανο λοιπόν να κάνουν και αυτοί τα ίδια λάθη. Καλό όμως θα ήταν να τα διορθώσουν έγκαιρα. Κι ας μην τα παραδεχτούν. Κρίνεται πολύ περισσότερο η τύχη των "ευπαθών ομάδων" από αυτό, παρά από τους "ανεύθυνους πολίτες που βγαίνουν βόλτα".
Πηγές δεδομένων διαγράμματος: