«Όταν διαλύεται ένα σύμπαν, ό μόνος τρόπος επιβίωσης είναι να φτιάξεις ένα άλλο για να έχεις κάπου να κατοικήσεις. Αυτές είναι οι Περσείδες, οι κόρες του Περσέα. Τα δικά μου πεφταστέρια…» γράφει ο Μίλτος Πασχαλίδης στο σημείωμα που συνοδεύει το νέο του δίσκο, τις «Περσείδες», που κυκλοφορούν εδώ και μερικές ημέρες από το “Ogdoo music group”. Εδώ και είκοσι περίπου χρόνια, ο Μίλτος Πασχαλίδης καταφέρνει να μας παρασύρει με τα τραγούδια του. Ήδη από τον πρώτο του προσωπικό δίσκο «Παραμύθι με λυπημένο τέλος» στα μέσα της δεκαετίας του 1990, αλλά μέχρι και σήμερα, διατηρεί μία αυθεντικότητα στα τραγούδια και τη μουσική του, πράγμα που τα καθιστά επίκαιρα και αξεπέραστα μέσα στο χρόνο. Άλλωστε όπως αναφέρει και ο ίδιος «υπηρετεί ένα τραγούδι που θέλει να υπηρετεί τη μνήμη». Δύο μέρες πριν από την επίσημη έναρξη των εμφανίσεών του στο Σταυρό του Νότου, συναντήσαμε το Μίλτο Πασχαλίδη μετά το τέλος της πρόβας του στην Κεντρική σκηνή και είχαμε μαζί του μία συζήτηση, εφ’ όλης της ύλης, για τη μουσική και τη ζωή, μα πάνω από όλα για τις «Περσείδες», τα πεφταστέρια του, που τα κρατούσε εκείνη τη μέρα για πρώτη φορά στα χέρια του κι εμείς εδώ και δέκα μέρες περίπου στη μνήμη μας.
-Ας ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας από τις «Περσείδες», το νέο σας δίσκο που αναμένεται να κυκλοφορήσει από το “Ogdoo music group”, ενώ το Σάββατο 5/11 κυκλοφόρησε μέσω της εφημερίδας «Αγορά». Θα ήθελα να μου μιλήσετε για αυτή τη νέα σας συνεργασία.
Μ.Π.: Το Όγδοο είναι μία μικρή οικογενειακή επιχείρηση. Εκτιμώ τους ανθρώπους που είναι εκεί, που το έχουν και εκτιμώ επίσης τον Ηλία Μπενέτο, με τον οποίο είμαστε φίλοι είκοσι πέντε χρόνια και συνεργάτες, ο οποίος συνεργάζεται με το Όγδοο και ήταν για εμένα η αφορμή να ξανασμίξουμε και να συνεργαστούμε πάλι σε μία καινούρια εργασία μου.
- Στο σημείωμα για το νέο σας δίσκο γράφετε «Όταν διαλύεται ένα σύμπαν, ό μόνος τρόπος επιβίωσης είναι να φτιάξεις ένα άλλο για να έχεις κάπου να κατοικήσεις. Αυτές είναι οι Περσείδες, οι κόρες του Περσέα. Τα δικά μου πεφταστέρια». Τι σηματοδοτεί , λοιπόν, για εσάς αυτή η νέα κυκλοφορία;
Μ.Π.: Ο δίσκος λέγεται «Περσείδες» με υπότιτλο «Μια σπουδή στην απώλεια». Η απώλεια είναι το μόνο πράγμα που αξίζει τον κόπο να μιλάει πια κανείς, να τραγουδάει . Έτσι κι αλλιώς , όταν κάτι το έχεις δε θες να του γράψεις τραγούδι , παρά μόνο όταν σου λείπει, όταν το χάνεις οριστικά. Αυτός είναι ένας δίσκος για την ερωτική απώλεια. Θα μπορούσα να γράψω μια άλλη, αλλά, ας πούμε, η οριστική απώλεια, η απώλεια του θανάτου, μου φάνηκε λίγο μακάβριο και στενάχωρο για να το γράψω. Όχι ότι είναι ευχάριστη η άλλη απώλεια. Απλά την άλλη μπορείς να την τραγουδήσεις και κάπως να την ξορκίσεις κιόλας. Έτσι, είναι μια σπουδή με έντεκα τραγούδια και δύο ορχηστρικά που το καθένα έχει διαφορετική φόρμα. Δηλαδή υπάρχει ένα συμφωνικό τραγούδι, υπάρχει ένα μπλουζ, ένα ζεϊμπέκικο, ένα βαλς, ένα προκλασικό. Δοκίμασα διάφορες εκδοχές των εμμονών μου, των μουσικών μου εμμονών και τις έβαλα σε ένα δίσκο με κεντρικό θέμα την ερωτική απώλεια και το μάταιο των ευχών. Γι’ αυτό λέγεται «Περσείδες», γιατί όταν πέφτουν τα πεφταστέρια κάποιος κάνει μία ευχή. Η ευχή των ερωτευμένων και των απογοητευμένων από τον έρωτα, η ευχή τους συνήθως είναι να είναι ξανά μαζί. Το μάταιο των ευχών πάντα με συγκινεί.
-Οπότε αυτό είναι και το σύμπαν που διαλύεται;
Μ.Π.: Υπάρχουν πολλές εκδοχές προσωπικού σύμπαντος που διαλύονται. Ένα σύμπαν μπορεί να διαλυθεί με διάφορους τρόπους. Ένας από αυτούς είναι τούτος εδώ.
-Κατά τη γνώμη σας πώς θα έπρεπε να είναι το νέο σύμπαν που θα δημιουργηθεί; Μπορούν οι άνθρωποι να αλλάξουν αφενός και αφετέρου να φτιαχτεί ένα νέο σύμπαν με το ίδιο υλικό και τους ίδιους ανθρώπους;
Μ.Π.: Με τους ίδιους ανθρώπους όχι, γι’ αυτό είναι και καινούριο σύμπαν. Πουθενά στη φράση μου δεν είπα ότι είναι εύκολο να φτιάξεις ένα νέο σύμπαν. Απλώς, λέω ότι είναι ο μόνος τρόπος γιατί όταν διαλύεται το σύμπαν σου, είσαι ανέστιος. Είναι σαν να γκρεμίζεται το σπίτι σου. Κανείς δεν λέει ότι μπορεί να ξαναφτιάξει το σπίτι σου εύκολα, αλλά είναι ο μόνος τρόπος να στεγαστείς κάπου ή κάπως.
- Το 2015 συμπληρώσατε είκοσι χρόνια στη δισκογραφία και κυκλοφορήσατε το δίσκο «Ό, τι αγαπάς δεν τελειώνει». Τι σας έχει καθορίσει μέσα σε αυτά τα χρόνια;
Μ.Π.: Οι συνεργάτες μου. Είτε ήταν μεγαλύτεροι και πιο επιφανείς και πιο έμπειροι από εμένα είτε νεότεροι. Δηλαδή, οι συνεργασίες μου. Από το Μάνο Ξυδούς όταν ξεκίνησα και όλη την μπάντα των τότε Πυξ Λαξ, που έπαιξαν στον πρώτο δίσκο , περνώντας από όλους. Από το Λαυρέντη, το Θάνο Μικρούτσικο, το Θηβαίο, το Βαγγέλη Γερμανό, το Βασίλη Παπακωνσταντίνου, το Γιώργο Νταλάρα, το Μητροπάνο, τον Άλκη Αλκαίο, τη Γιώτα Νέγκα, όλους τους ανθρώπους, που έχουμε συνεργαστεί, μπορεί να ξεχνώ πολλούς τώρα, μέχρι την οικογένειά μου, την ορχήστρα μου, που παίζω τα τελευταία χρόνια, αυτή την εξάδα τρομερών μουσικών, αυτοί με καθορίζουν. Γιατί τη μουσική μπορεί να τη γράφει κανείς μόνος του, αλλά δεν παίζει μόνος του στη σκηνή, είτε στο στούντιο, είτε στις ηχογραφήσεις. Η μουσική είναι ένα μοναχικό πράγμα όταν τη φτιάχνεις, αλλά χρειάζεσαι αρκετούς για να την μοιραστείς.
-Καταπιάνομαι από τον τίτλο του δίσκου «Ό,τι αγαπάς δεν τελειώνει». Αυτό ισχύει σε προσωπικό επίπεδο, γιατί σε διαπροσωπικό επίπεδο εξαρτάται κυρίως από τους άλλους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές ή ρομαντικοί;
Μ.Π.: Κάνετε λάθος. Αυτό ισχύει, είτε το θέλουν οι άλλοι είτε όχι. Είναι απολύτως αντικειμενικό. Ό,τι αγαπάς δεν τελειώνει. Δεν έχει σημασία αν σε αγαπάει αυτό. Ό,τι αγαπάς εσύ δεν τελειώνει μέσα σου. Άρα μας είναι μάλλον αδιάφορο το τι λένε οι άλλοι.
-Όσον αφορά τα μουσικά σας ακούσματα, πέρα από μουσικές προτιμήσεις, σας έχουν επηρεάσει στα τραγούδια σας;
Μ.Π.: Βέβαια. Αφού σας είπα ήδη, ότι σε αυτό το δίσκο έχω έντεκα μουσικές εμμονές. Κοιτάξτε, πριν αρχίσει κανείς να γράφει τραγούδια, είναι ακροατής. Αγαπάει τα τραγούδια και τις μουσικές των άλλων. Βεβαίως. Αγαπώ πάρα πολύ βαθιά την κλασική μουσική. Αγαπώ τη ροκ του 1960 ή του 1970. Αγαπώ τα ρεμπέτικα. Αγαπώ πάρα πολλά πράγματα. Προφανώς όταν πάω να σχεδιάσω τη φόρμα ενός τραγουδιού, χρησιμοποιώ όσα πράγματα υπάρχουν στην ψυχή μου, στο μυαλό μου ή στη μουσική μου κατάρτιση, αλλά ανατρέχω πάντα στις εμμονές μου.
-Από την άλλη, όσον αφορά τους μουσικούς όρους , έχουν επικρατήσει οι όροι τύπου έντεχνο, που ουσιαστικά έχουν γίνει και στρατόπεδα. Πιστεύετε στις διαχωρίσεις αυτές; Τις κατακρίνετε; Και γενικά , ποια είναι η βαθύτερη ουσία της μουσικής;
Μ.Π.: Δεν κατακρίνω τίποτα. Δε συμφωνώ, αλλά δε θα τσακωθούμε κιόλας. Έτσι κι αλλιώς ο όρος έντεχνο είναι μία ακυρολεξία. Δε σημαίνει τίποτα, γιατί για να οριστεί το έντεχνο, πρέπει να οριστεί και το άτεχνο, οπότε δεν είναι δόκιμος μουσικός όρος.
- Και να οριστεί και η τέχνη.
Μ.Π.: Ναι, με έναν τρόπο, αλλά αυτό είναι ακόμα πιο δύσκολο. Δεν υπάρχουν αντικειμενικοί τρόποι να γίνει αυτό. Τώρα, ούτε ξέρω ποια είναι η βαθύτερη ουσία της μουσικής τέχνης. Δεν έχω ιδέα, εγώ θα έλεγα ότι το τραγούδι, αυτό που αντιλαμβάνεστε ή αντιλαμβάνεται ο κόσμος ως έντεχνο κατά κύριο λόγο είναι τραγούδι που εδράζεται στη μνήμη, ενώ η άλλη όχθη του τραγουδιού, είναι ένα τραγούδι, το οποίο θέλει να ξεχνάμε. Σου λέει «Έλα ρε παιδί μου, πάμε να ακούσουμε ένα τραγούδι να ξεχαστούμε τώρα». Εγώ υπηρετώ ένα τραγούδι που θέλει να υπηρετεί τη μνήμη. Νομίζω, αυτή είναι η διαφορά.
-Η μνήμη προδίδει;
Μ.Π.: Αν έχεις αλτσχάιμερ ναι. Κατά τ’άλλα όχι! (γέλια)
-Πριν από μερικές ημέρες δημοσιεύματα, ασχολήθηκαν με την αγωγή που άσκησε ο Δήμος Ιλίου, εναντίον σας και του κύριου Μικρούτσικου, αλλά και του γραφείου παραγωγής . Τι ισχύει με αυτή την υπόθεση; Τι έχει γίνει;
Μ.Π.: Τι έχει γίνει… Είχε κλειστεί μία συναυλία προφορικά, είχε γίνει μία συνεννόηση με το Δήμο Ιλίου. Εγώ και ο Θάνος δε γνωρίζαμε ακριβώς το πλαίσιο των εκδηλώσεων. Μία εβδομάδα με δέκα μέρες πριν από τη συναυλία μάθαμε από τοπικούς φορείς ότι ήταν λευκές νύχτες. Σωματεία, συνδικάτα και τοπικοί φορείς, μας ζήτησαν ας πούμε - και το ιδεολογικό μας υπόβαθρο και τα τραγούδια μας και τη στάση μας απέναντι στα πράγματα – να μην πάμε να συμμετέχουμε. Αμέσως, αποφασίσαμε να ακυρώσουμε τη συμμετοχή μας, γιατί όταν στο ζητάει η τοπική κοινωνία και σου λέει ότι έρχεσαι αντίθετος με ένα κοινό αίσθημα των ανθρώπων που αγαπούν τα τραγούδια σου, δε μπορείς να πας να το κάνεις. Ο Δήμος τότε έβγαλε μια ανακοίνωση και μας κατηγόρησε για αντιεπαγγελματισμό και πριν από κανένα μήνα περίπου μας έκανε και μία αγωγή, που μας ζητάει εκατόν είκοσι χιλιάδες ευρώ για ηθική βλάβη. Δεν ξέρω τι σημαίνει «ηθική βλάβη». Εμείς δε μιλήσαμε, εγώ δε μίλησα ποτέ άσχημα ούτε για το δήμαρχο, ούτε για το Δήμο Ιλίου κατά μείζονα λόγο για τους δημότες του Ιλίου. Από εκεί και πέρα, έχουν αναλάβει το θέμα οι δικηγόροι μας.
-Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να μιλήσουμε για τις εμφανίσεις σας που ξεκινούν το Σάββατο 5/11 στο Σταυρό του Νότου.
Μ.Π.: Τις Περσείδες θα παίξουμε. Οι παραστάσεις έχουν τον τίτλο «Περσείδες». Σε αυτό έχουν προεξάρχοντα ρόλο οι «Περσείδες» . Θα παρουσιάσουμε το καινούριο υλικό και φυσικά θα παίξουμε και όσα τραγούδια χωρέσουνε των είκοσι χρόνων μου στη δισκογραφία.
-Επίσης, θα ήθελα να μου μιλήσετε για τους «αφανείς ήρωες», μίας διοργάνωσης, μίας συναυλίας, που είναι οι συνεργάτες σας.
Μ.Π.: Δεν είναι αφανείς. Είναι φανερότατοι. Εδώ, η Μιρέλα Πάχου, παίζει πιάνο, ακορντεόν και τραγουδάει, ο Δημήτρης Μουτάφης, που παίζει μπάσο, το χαμογελαστό παιδί. Ο Θύμιος Παπαδόπουλος, ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες μουσικούς, παίζει δεκαπέντε – δεκαέξι πνευστά, ο Πάρις Περυσινάκης στη λύρα, ο Ηλίας Δουμάνης στα τύμπανα και ο Πρύτανης και σολίστ ηλεκτρικής κιθάρας ο Δημήτρης Σινογιάννης.
-Κλείνοντας, ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας
Μ.Π.: Δεν έχω ακόμα άλλα σχέδια. Κάτσε να χαρώ το δίσκο! Μόλις τον έπιασα στα χέρια μου! Μόλις ολοκληρώθηκε ένα σχέδιο. Για τα επόμενα… να είμαι υγιής και να χαμογελάει η κόρη μου. Αυτά είναι τα σχέδιά μου.
-Που είναι πολύ σημαντικό και αυτό.
Μ.Π.: Όχι, αυτό είναι το πρώτο σημαντικό. Να είναι καλά το παιδί και να χαμογελάει , γιατί αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε το Νοέμβριο του 2016