Μια σουρεαλιστική μυθοπλασία όπου: ο ίδιος ο Διάβολος, τιμωρός και κουρασμένος, με τη συνοδεία του, κάνει την εμφάνισή του, να γιατρέψει την έλλειψη πίστης, να ισορροπήσει εκ νέου το λογικό με το παράλογο, το εφικτό με το αδύνατο και εν τέλει να περιγελάσει την εμπιστοσύνη του ανθρώπινου είδους, σε αυτό που αυθαίρετα νομοθετεί ως πραγματικότητα. Μια οικοδομική σκαλωσιά, με ανθρώπους γαντζωμένους στον όγκο της, αποδομείται. Αυτό είναι και το θέμα της παράστασης «Μάστερ και Μαργαρίτα»,  που παρουσιάζεται από την ομάδα χορού και ακροβασίας «κι όμΩς κινείται» στο Θέατρο Ροές. Η παράσταση βασίζεται στο το ομώνυμο μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ και είναι αφιερωμένη στο κίνημα των κονστρουκτιβιστών, που αρνήθηκε τόσο πεισματικά το ρομαντισμό και τελικά τον αποθέωσε, εκ νέου.

Με αφορμή την παράσταση, συζητήσαμε με τη χορογράφο και χορεύτρια Χριστίνα Σουγιουλτζή για το έργο και τους συμβολισμούς του, αλλά και τον ρομαντισμό στην τέχνη.

-Στην παράσταση «Μάστερ και Μαργαρίτα», ο Διάβολος πώς ορίζει την πραγματικότητα που έχει νομοθετήσει αυθαίρετα; Και τι αντιπροσωπεύει ο ίδιος στο έργο;

Χ.Σ.:  O διάβολoς είναι ο από μηχανής θεός. Έρχεται σε μια στιγμή όπου όλα φαίνονται αδιέξοδα και λασπωμένα, να φέρει ένα βίαιο ανεμοστρόβιλο γεγονότων και να επαναφέρει την ελπίδα, την πίστη, τουλάχιστον σε μια μετά θάνατο, δικαίωση.

-Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι συμβολισμοί που παρουσιάζονται μέσω της σουρεαλιστικής μυθοπλασίας;

Χ.Σ.: ο Πόντιος Πιλάτος : ο άνθρωπος που έδρασε κόντρα στην πεποίθησή του και το μετάνοιωσε.

ο Χριστός:  ο απόλυτος φωτεινός,θεραπευτής. Δολοφονήθηκε από τη ζήλεια των ισχυρών και την αδράνεια των πολλών.

η Μαργαρίτα :  ερωτευμένη γυναίκα. Μόνη της επιθυμία: να είναι μαζί με τον αγαπημένο της μετρ . Την εκπληρώνει. Την ανταλλάσει με τη ζωή της.

ο μετρ: ο αντι ήρωας. Ο κατέχων την αλήθεια, μια αλήθεια εντελώς διαφορετική από αυτή που επιβάλλει η κοινή λογική . Φιμωμένος από την πραγματικότητα. τρόφιμος ψυχιατρείου.

ο ποιητής Μπεντζόμνι : ο αφελής, αθώος μάρτυρας. Μέσα από τα μάτια του βλέπουμε την ιστορία. Μέσα από την πίστη του , ελπίζουμε στην αλλαγή. Ο μόνος που απομένει στη Μόσχα μετά το τέλος της ιστορίας. Επιρρεπής στην πανσέληνο.

ο διάβολος : κουρασμένος , από μηχανής θεός. Διασώζει τους ήρωες από τα δόντια της ασχήμιας.

ο γάτος : το υπερφυσικό. ‘Όλα αυτά τα υπαρκτά και μαγικά, που αρνούνται οι αισθήσεις και το μυαλό μας. Το αποτύπωμά  τους στην πραγματικότητα είναι τόσο βέβαιο, που ακυρώνει κάθε προσπάθεια αποσιώπησής τους!

υπάλληλοι, αστυνομικοί, γείτονες, καταδότες, φοροδιαφεύγοντες, περαστικοί, θεατές, απατημένοι: νικημένοι από την απελπισία, υποτάσσονται στο κυνήγι του μικρού.  Κάποιες φορές, ως φορείς εξουσίας, επικίνδυνοι.

-Κατά τη γνώμη σας είναι δυνατόν να ισορροπήσουν  το λογικό με το παράλογο, το εφικτό με το ανέφικτο, η πίστη με την έλλειψη πίστης;

Χ.Σ.: Αυτό μου φαίνεται είναι το παιχνίδι της ζωής.

-Η παράσταση είναι αφιερωμένη στο κίνημα των κονστρουκτιβιστών.  Τι σας ώθησε να ανεβάσετε την παράσταση τη δεδομένη στιγμή;

Χ.Σ.: Πρόκειται για ένα καλλιτεχνικό ρεύμα της εποχής, που εντελώς ρομαντικά πίστεψε στην ανοικοδόμηση ενός νέου κόσμου. Ενός κόσμου ολοκαίνουριου, ουτοπικού. Προσπάθησε να φέρει στο νησί της τέχνης, ολόκληρη την πραγματικότητα και να βαφτίσει καλλιτέχνες, φορείς  ευαισθησίας, φαντασίας, ελευθερίας, το σύνολο των ανθρώπων που δρουν. Αυτός ο κόσμος, άρχισε να οικοδομείται την επόμενη μέρα της Οκτωβριανής επανάστασης.  Πολύ λίγα χρόνια μετά, όλα είχαν γκρεμιστεί. Όσοι επέζησαν του καθεστώτος, δηλαδή δε δολοφονήθηκαν, δεν εξορίστηκαν, δεν αυτοκτόνησαν και δε μετανάστευσαν, αυτοί, φιμώθηκαν ή μεταλλάχτηκαν , ντύθηκαν ρόλους θύτη και θύματος, σ’ ένα σύμπαν παράλογο. Δεν είχαν πια τίποτα να περιμένουν. Κατάσταση, πολύ παρόμοια με τη σημερινή. Ο Μπουλγκάκοφ απαντά στην απελπισία με χιούμορ. Μεγαλειώδες , αξιοθαύμαστο αντανακλαστικό.

-Ποια στοιχεία αυτού του κινήματος προσπαθείτε να παρουσιάσετε μέσω του χορού και της ακροβασίας;

Χ.Σ.: Επιλέξαμε να φέρουμε στη σκηνή μια οικοδομική σκαλωσιά. Κατά τη διαρκεια της δόμησης και αποδόμησης της σκαλωσιάς, συμβαίνει ο χορός της ομάδας.

-Μία από τις διακηρύξεις του κινήματος είναι και το ότι η τέχνη κατασκευάζεται. Υπό αυτή την έννοια μπορούν να τεθούν διακριτά όρια για το τι είναι τέχνη και τι όχι;

Χ.Σ.: Οι κονστρουκτιβιστές  απορρίπτουν την τέχνη ως λειτουργία και προτείνουν στους καλλιτέχνες, τους τεχνίτες δηλαδή των υλικών και των κατασκευών, να αφιερωθούν στο να κάνουν την καθημερινότητα πιο όμορφη, λειτουργική, εμπνευσμένη, καινοτόμα.… Στη θέση των γλυπτών  φτιάχνονται καρέκλες και σπίτια, στη θέση των ζωγραφικών έργων, αφίσες και μπροσούρες. Τελικά η αισθητική και η φιλοσοφία τους μπόλιασε την “τέχνη” με νέο αίμα και της έδωσε δύναμη και ορμή, να διαβεί μέσα στο χαοτικό 20ο αιώνα των σαρωτικών αλλαγών του μοντερνισμού. Τα διακριτά όρια για το τί είναι τέχνη και τί όχι, αν υπήρξαν πότε  σαρώθηκαν από την αρρυθμία της σύγχρονης υπέρ- καταναλωτικής πραγματικότητας. Μιας αδηφάγας αγοράς που δε μπορεί πια να σεβαστεί το χρόνο και την αφιέρωση που απαιτεί η δημιουργία. Μιας αγοράς  που δεν αντέχει λεπτό σιωπής.

-Ποια η θέση του ρομαντισμού σε κάθε μορφή τέχνης;

Χ.Σ.: Στο ρομαντισμό, ο καλλιτέχνης, ως σύγχρονη Πυθία, που επικοινωνεί με τα πνεύματα, μέσω των “ μυστηριακών” εμπνεύσεων και παρορμήσεών του, σκοπεύει στην πρόκληση έντονης συγκίνησης και στην αποδέσμευση του συναισθήματος, από την κυριαρχία της λογικής. Απομονώνεται με αυτόν τον τρόπο η περιοχή  της τέχνης, από αυτές της ωφελιμιστικής κοινωνικής δραστηριότητας και ορίζεται ως τρόπος διαφυγής από την στεγνή, άσχημη, μη ενδιαφέρουσα πραγματικότητα.

-Σήμερα, η τέχνη κατά ποιο τρόπο θα μπορούσε να αναγεννήσει την αλήθεια εν καιρώ κρίσης;

Χ.Σ.: Δε μπορώ, αλήθεια, να καταλάβω την τέχνη, μόνο τους καλλιτέχνες. Καλλιτέχνες, με την έννοια των φωτεινών, θεραπευτών,  μάγων, δημιουργών, περίεργων, εξεγερμένων, ρομαντικών, πιστών εξερευνητών υπάρχουν, είτε στις σκηνές, είτε σε άλλους χώρους της ανθρώπινης δραστηριότητας. Σ’ αυτούς πιστεύω.

-Η ομάδα χορού και ακροβασίας «κι όμΩς κινείται» μετρά περίπου δεκαέξι χρόνια ζωής. Ποιες είναι οι πιο καθοριστικές της στιγμές μέσα στο χρόνο; Ποιοι οι στόχοι της;

Χ.Σ.: Δεν έχουμε αλήθεια πότε μετρήσει το χρόνο, μέχρι τώρα όλα κύλησαν φέρνοντας ομαλά κάθε φόρα το επόμενο βήμα. Με τρομάζουν οι ανασκοπήσεις. Και τα μελλοντικά σχέδια.

-Εν τέλει η αποδόμηση ενός οικοδομήματος είτε λέγεται τέχνη, είτε κοινωνία, μπορεί να δώσει απαντήσεις ούτως ώστε «ο χώρος και ο χρόνος να ξαναγεννηθούν σήμερα για εμάς»;

Χ.Σ.: Δεν είναι η αποδόμηση. Είναι η τόλμη να αμφισβητηθεί το οικοδόμημα ή να βρεθεί νέος τρόπος οικοδόμησης του. Είναι νομίζω καλύτερα η πίστη στην ελάχιστη πιθανότητα. Η πραγματικότητα δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε. Μπορεί να γίνει και αυτό που πιστεύουμε.“Καθένας θα χει τύχη ανάλογη με την πίστη του.”  δια στόματος Διαβόλου στο βιβλίο του Μπουλγκάκοφ.

Οι παραστάσεις του έργου «Μάστερ και Μαργαρίτα», που παρουσιάζεται στο Θέατρο Ροές από την ομάδα χορού και ακροβασίας «κι όμΩς κινείται», παρατείνονται λόγω αυξημένης προσέλευσης έως και την Τρίτη 5 Μαρτίου. Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση αναζητήστε στο: http://culturepress.gr/2019-02-01-15-21-49/dance/item/140-master-kai-margarita-apo-tin-omada-horou-kai-akrovasias-ki-omos-kineitai.html