Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στις 27 Ιουλίου εγκαινίασε τις εκθέσεις του διεθνούς φήμης εικαστικού Γιώργου Ξένου και προέβη σε αυτοψία στους αρχαιολογικούς χώρους Αφαίας και Κολώνας, στη Αίγινα. Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει εντάξει στο Ταμείο Ανάκαμψης, με προϋπολογισμό 1.515.000 ευρώ, την αναβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου και τον φωτισμό του ναού της Αφαίας. Έχει ήδη ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία για την ανάδειξη αναδόχου και αναμένεται η συμβασιοποίηση του έργου, εντός του α΄15μέρου του Αυγούστου.

Η Αφαία συμπεριλαμβάνεται στα τρία ερευνητικά προγράμματα, στα οποία οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ συνεργάζονται με πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα. Το πρώτο αφορά στην εκπόνηση και υλοποίηση μελετών για την αξιολόγηση της σεισμικής συμπεριφοράς και της παθολογίας του ναού, ενώ τα δυο άλλα στην καταγραφή και παρακολούθηση συνολικά της επίδρασης της κλιματικής αλλαγής στο μνημείο.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο Γιώργος Ξένος και η Χριστίνα Ντούβρη
στον χώρο του μουσείου των φυλακών με αντικείμενα των φυλακισμένων.

Στην αυτοψία στον αρχαιολογικό χώρο της Κολώνας, η Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε στο έργο της άμεσης αποκατάστασης και ενίσχυσης του μοναδικού κίονα του ναού του Απόλλωνα από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων. Κατά την αυτοψία στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κολώνας, η Υπουργός έδωσε οδηγίες στην αρμόδια Έφορο Αγγελική Σίμωση να προχωρήσει αμέσως στην σύνταξη προμελέτης για την επισκευή του κτηρίου.

O «Απόλλων» του  Γιώργου Ξένου

Μετά τις αυτοψίες, η υπουργός Πολιτισμού προέβη στην ακόλουθη δήλωση:

«Τα σημερινά εγκαίνια των δύο εκθέσεων του εικαστικού Γιώργου Ξένου, στο Μουσείο της Κολώνας και στο Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο είναι η αφορμή για την παρουσία μας στην Αίγινα. Με την Έφορο Αρχαιοτήτων Αγγελική Σίμωσι και υπηρεσιακά στελέχη του Υπουργείου, πραγματοποιήσαμε αυτοψία στον αρχαιολογικό χώρο της Αφαίας, όπου το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκινά την υλοποίηση ενός έργου ύψους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ για την ανάδειξη και αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών προς στους επισκέπτες, τη δημιουργία περιπατητικών διαδρομών και νέα περίφραξη του χώρου.

Η Αφαία έχει ενταχθεί, από το 2022, στο κοινό πρόγραμμα προστασίας και πρόληψης αρχαιολογικών χώρων των Υπουργείων Πολιτισμού, Κλιματικής Κρίσης και Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο του ευρύτερου προγράμματος του ΥΠΠΟ για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην πολιτιστική κληρονομιά. Παράλληλα, επιστημονικές ομάδες του ΥΠΠΟ, των πανεπιστημίων και των ερευνητικών μας κέντρων μελετούν την συμπεριφορά του μνημείου σε περίπτωση σεισμού, καθώς και των υλικών του σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κολώνας παρουσιάζεται η πρώτη, από τις δύο εκθέσεις του Γ. Ξένου, σε υποδειγματικό διάλογο με τα μοναδικά ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο. Το κτήριο είναι ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον αρχιτεκτόνημα, δωρεά των Βαυαρών αρχαιολόγων που πρωτοανέσκαψαν τον χώρο και το οποίο δεν θέλουμε να υποστεί αλλοιώσεις.

Όμως, χρειάζεται γενναία επισκευή. Δώσαμε κατευθύνσεις στην αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων εκπόνησης προμελέτης για μία καλή επισκευή του κτηρίου. Στη Αίγινα, από το ΥΠΠΟ εκτελούνται έργα της τάξεως των 3.000.000 ευρώ.Η δεύτερη έκθεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Γιώργου Ξένου είναι η πρώτη εκδήλωση, με την οποία εγκαινιάζεται η ανακαινισμένη, από το Υπουργείο Πολιτισμού, πτέρυγα του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου –των μετέπειτα φυλακών της Αίγινας.

Πρόκειται για ένα κτήριο εξαιρετικής σημασίας για τη νεότερη ιστορία, όχι μόνο της Αίγινας, αλλά ολόκληρης της Ελλάδας, ως ένα από τα πρώτα δημόσια κτήρια του νέου ελληνικού κράτους. Η αποκατάστασή του και η λειτουργία του, ως διαχρονικό μουσείο και χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων, αποτελούσε για δεκαετίες όνειρο και απαίτηση των κατοίκων της Αίγινας. Σήμερα, το όραμα αυτό γίνεται πράξη. Παράλληλα, υπολογίζουμε ότι η μελέτη για την επόμενη φάση αποκατάστασης του κτηρίου ολοκληρώνεται τον Φεβρουάριο 2024, ώστε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση του έργου, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2021-2027».

Για τα έργα, προϋπολογισμού 3.000.000, που εκτελούνται στην Αίγινα η Λίνα Μενδώνη ενημέρωσε εκτενώς τον Δήμαρχο της Αίγινας Γιάννη Ζορμπά.

Εγκανιάζοντας η Λίνα Μενδώνη τη νέα χρήση του Καποδιστριακού κτηρίου ως χώρο πολιτιστικών εκδηλώσεων, με την έκθεση «Η ελευθερία του εγκλεισμού» του Γ. Ξένου, τόνισε ότι οι φυλακές της Αίγινας συχνά, στον 20ό αιώνα, έγιναν τόπος εγκλεισμού πολιτικών κρατουμένων και συνδυάστηκαν «με μερικές από τις πιο τραγικές και διχαστικές στιγμές της νεότερης ιστορίας μας». Επισημαίνοντας τον ισχυρότατο συμβολισμό που έχει η νέα χρήση του κτηρίου, είπε:

«Τώρα οι φυλακές, από τόπος εγκλεισμού, συχνότατα για πεποιθήσεις και ιδέες και όχι για πράξεις, γνωρίζουν νέα ζωή, ως χώρος καλλιτεχνικής πνοής. Το ιστορικό φορτίο του κτηρίου θα παραμείνει ζωντανό, αφού σε τμήμα των εγκαταστάσεων θα φιλοξενηθεί το μουσείο των φυλακών».

Αναφερόμενη στις δύο εκθέσεις του Γιώργου Ξένου, η Υπουργός τόνισε την αξία κάθε θεματικής του: «Πορευόμενος την ιερότητα», είπε, βρίσκεται σε διαρκή διάλογο με την αρχαιότητα. Στα έργα του συνυπάρχουν με τα μοναδικά εκθέματα του αρχαιολογικού μουσείου της Κολώνας. Στην «Ελευθερία του εγκλεισμού», τα έργα του αποκτούν συμβολικό χαρακτήρα που παραπέμπει στην ιδέα της ελευθερίας, με αποτέλεσμα οι παλιές φυλακές, τις οποίες εγκαινιάζει, να «μεταμορφώνονται σε χώρο αδέσμευτης καλλιτενικής έκφρασης».

Τέλος, η Λίνα Μενδώνη έδωσε έμφαση στην πολιτική του Υπουργείου Πολιτισμού να επιλέγει εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις, ώστε από την εγκατάλειψη να τις παραδώσει στην αξιοποίηση. «Το έργο της Αίγινας αποτελεί, σε τοπική κλίμακα, ένα εύγλωττο δείγμα των σχεδίων του ΥΠΠΟ σε εθνικό επίπεδο. Για έναν σύγχρονο πολιτισμό που συνομιλεί αρμονικά με τον τουρισμό και την ανάπτυξη, των οποίων αποτελεί στήριγμα και πολλαπλασιαστή».

Οι εκθέσεις του Γιώργου Ξένου

Δύο μεγάλες θεματικές εκθέσεις του εικαστικού Γιώργου Ξένου φιλοξενούνται από τις 27 Ιουλίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου στην Αίγινα, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κολώνας, με τίτλο «Πορευόμενοι στην Ιερότητα» και στο ιστορικό Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο - πρώην Φυλακές Αίγινας, με τίτλο «Η Ελευθερία του Εγκλεισμού». Οι εκθέσεις διοργανώνονται από το Υπουργείο Πολιτισμού, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων, την Περιφέρεια Αττικής, τον Δήμο Αίγινας και την Κοινωφελή Επιχείρηση Δήμου Αίγινας.

Με πολυετή εμπειρία εκθέσεων σε αρχαιολογικούς Χώρους και Μουσεία της χώρας, από το Επιγραφικό και το Εθνικό Αρχαιολογικό, ως το Μουσείο Δελφών, το Γενί Τζαμί Θεσσαλονίκης και το Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, ο Γιώργος Ξένος προσέρχεται για μία ακόμη φορά σε διάλογο με τα αρχαία έργα, σε συνύπαρξη διακριτική και δημιουργική, με τον σεβασμό που επιβάλλεται σε τέτοιες συζεύξεις. Η  συνάφεια εδώ είναι ουσιαστική και όχι επιφανειακή, περιορισμένη στη μεταφορά εξωτερικών χαρακτηριστικών.

Στην είσοδο και στο Αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Κολώνας υψώνονται οι εμβληματικές ανθρώπινες μορφές από σίδηρο, σε αμφίσημο ρόλο ξένου και Ξένιου μαζί. Στην α’ αίθουσα σε ζωγραφική απόδοση, ο Χάρτης του Αργοσαρωνικού δηλώνει τον γεωγραφικό τόπο. Ο Απόλλωνας και ο Θρόνος του Απόλλωνα στις τελευταίες αίθουσες, νοηματοδοτούν την ιερότητα του χώρου. Απέναντι από τον Απόλλωνα, μια επιτοίχια πολυπρόσωπη σύνθεση δημιουργεί διαδραστική σχέση έργου και επισκεπτών, στην οποία ο θεατής θα μπορούσε να αναγνωρίσει και τον εαυτό του στο εικαστικό πλήθος.

Ενδιάμεσα, αρχαία αγγεία και ειδώλια συναντούν τη σύγχρονη εικαστική δημιουργία, ενώ ένα σύνολο πήλινων φιδιών στο δάπεδο στέλνει το δικό του μήνυμα στο χθόνιο αρχετυπικό σύμβολο, κοινό στους αρχαίους πολιτισμούς.

Στον χώρο του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου - πρώην Φυλακών, η σύγχρονη τέχνη έχει τον αποκλειστικό λόγο. Έναν εικαστικό λόγο, έντονο και εύγλωττο, για έγκλειστους πάσης φύσεως. Οι Φωνασκούντες, τα υψωμένα Χέρια, τα  αγωνιώδη βλέμματα, τα Μάτια - μάρτυρες, βαριά φορτισμένα, προβληματίζουν με τα μηνύματά τους και σε παρασύρουν σε μια στοχαστική περισυλλογή δημιουργώντας έναν Ιερό Τρόμο καθώς αναζητούν το αόρατο πίσω από το ορατό. Άλλωστε, το εννοιολογικό και το εικαστικό στοιχείο συνδέονται άρρηκτα στο έργο του Γιώργου Ξένου.

“Στο σύνολο των έργων, η έκφραση, αυτόματη και πηγαία, εδράζεται στα ίχνη της γραφής ενός συλλογικού, όσο και προσωπικού αρχείου και συνθέτει μια επική προσωπογραφία εκείνων που δια-δηλώνουν σε πολλαπλά επίπεδα και ζητούν απαντήσεις διερωτώμενοι”, σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης Δρ. Βιβή Βασιλοπούλου. Και συνεχίζει: “Μέσα από τα σημειολογικά έργα που περιέχει αυτή η θεματική, ο Γιώργος Ξένος επαναπροσδιορίζει τη σχέση μας με τον εγκλεισμό σε κάθε φυλακή και μας καλεί να ενώσουμε τη φωνή μας ενάντια στη βία, στο φόβο, σε οτιδήποτε μας στερεί την ελευθερία της σκέψης, της έκφρασης, της επιλογής”. Μικρά προσωπικά αντικείμενα των τότε κρατουμένων εκτίθενται σε ειδικές προθήκες

Info
Διάρκεια εκθέσεων: 27/7/2023 - 30/09/2023
Ώρες λειτουργίας:
Αρχαιολογικό Μουσείο Κολώνας
Καθημερινά 10:30 - 17:30
Τρίτη κλειστά

Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο – πρώην Φυλακές Αίγινας
Καθημερινά 11:00 - 14:00 & 18:00 - 21:00
Τρίτη κλειστά
Είσοδος Ελεύθερη
Πληροφορίες: 22970 22248 & 2297022067