Ο «Επαγγελματικός Προσανατολισμός» είναι μια ποιητική συλλογή που παρ’ ολίγον να συνταξιοδοτηθεί σ’ ένα σκοτεινό συρτάρι μπαλώνοντας υποδήματα και πετυχαίνοντας την τσάκιση σε μια ζωή που δεν μπορεί να κρύψει τις ζάρες της. Είναι μια σύμβαση αορίστου χρόνου στα πιο ηλιόλουστα κοιμητήρια και ο θάνατος κατά παραγγελία που έρχεται στην πόρτα μας delivery. Είναι η ρέμπελη ζωή συνταγογραφημένη από συμβεβλημένο με την αιωνιότητα ποιητή. Είναι η εξαγγελία πως το επάγγελμα που επιλέξατε, ακόμα και αν δεν θα σας βοηθήσει να αποπληρώσετε τα δάνειά σας, μπορεί να εξασφαλίσει ότι δεν θα ζήσετε μια δανική ζωή.
Στη νέα του ποιητική συλλογή ο Ιωάννης Πανουτσόπουλος, γράφει για τα επαγγέλματα εξ ανάγκης, εξ ορισμού και εκ πεποιθήσεως, που μπορούν να υπάρξουν στη ζωή ενός ανθρώπου, αναζητώντας «τον τρόπο με τον οποίο ο κάθε άνθρωπος αλλάζει μέσα από την εργασία του όταν και η εργασία αλλάζει από την παρουσία κάθε ανθρώπου», όπως αναφέρει και ο ίδιος.
Γεννημένος στην πόλη που υπερασπίστηκε ο Αισχύλος, ο ποιητής έκανε τα πρώτα του βήματα στην οδό Ισμήνης, πλησίον της οδού Αντιγόνης και πάντα επί Κολωνώ. Στίχους του έχουν μελοποιήσει και ερμηνεύσει, οι Κώστας Βασιλιάγκος, Φωτεινή Βελεσιώτου, Τάσος Γκρους, Νότης Μαυρουδής, Παναγιώτης Μάργαρης, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Αντώνης Μιτζέλος, Τάκης Μπίνης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, Ορφέας Περίδης, Θεοδοσία Στίγγα, η χορωδία του Δημήτρη Τυπάλδου , κ.α. Ποιήματα και δοκίμια του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Από το 1996 διατηρεί επί της οδού Ιπποκράτους 157 το παλαιοβιβλιοπωλείο Ίστωρ και παιδιόθεν την έγνοια και το πάθος για ό,τι αναιρεί ο χρόνος και ό,τι ανασταίνει η αγάπη μας.
Λίγες ώρες πριν από την παρουσίαση των ποιημάτων του, που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου στις 20:00 στη Μουσική Σκηνή Σφίγγα (Ακαδημίας & Ζωοδόχου πηγής), μιλήσαμε μαζί του για την ποίηση, τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τους «θησαυρούς» που μπορεί να ανακαλύψει ένας αναγνώστης.
-Τι σας ώθησε να γράψετε την ποιητική συλλογή «Επαγγελματικός Προσανατολισμός»;
Ι.Π.: Στην εποχή μας δεν είναι δεδομένος ούτε ο επαγγελματικός μας δρόμος ούτε ο προσανατολισμός μας. Η ίδια η Ελλάδα προσπαθεί να ανακαλύψει για άλλη μια φορά την ταυτότητα της και να διαλέξει τον τρόπο που θα διαχειριστεί την κακοδαιμονία της. Μου είναι λοιπόν αδύνατο να παραμείνω αδιάφορος. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα στρατευτώ κάτω από όποια σημαία μου τάξει τα περισσότερα αλλά δεν θέλω να μείνω μακριά από εκείνους που αναζητούν δουλειά και δεν βρίσκουν. Ούτε από εκείνους που βρίσουν κλειστές πόρτες γιατί τη θέση τους την κατοχύρωσε ένα πλαστό πτυχία ή μια πλαστή ζωή. Φυσικά ο «Επαγγελματικός Προσανατολισμός» δεν είναι ένα πολιτικό μανιφέστο διατυπωμένο σε ρυθμό δεκαπεντασύλλαβο. Πριν από όλα αναζητάει τον τρόπο με τον οποίο ο κάθε άνθρωπος αλλάζει μέσα από την εργασία του όταν και η εργασία αλλάζει από την παρουσία κάθε ανθρώπου. Είναι και άλλα πολλά μόνο που θα ήταν λάθος να προκαταλάβω τον κάθε αναγνώστη.
-Μεταξύ των επαγγελμάτων εξ ανάγκης, εκ πεποιθήσεως και εξ ορισμού, που επικαλείστε στα ποιήματα του «Επαγγελματικού Προσανατολισμού», ποια είναι τα δικά σας βιώματα;
Ι.Π.: Έχω διατρέξει και τις τρεις κατηγορίες επαγγελμάτων. Έχω αναγκαστεί να δουλέψω για να μπορώ να ζήσω τον εαυτό μου. Αυτό που ορίζεται λοιπόν ως «εξ ανάγκης» δεν μου είναι άγνωστο. Έχω από το 1996 ένα παλαιοβιβλιοπωλείο το οποίο το έχω δημιουργήσει από το μηδέν με πολύ αγάπη και με πλήρη επίγνωση της κάθε στιγμής που έχω ζήσει μέσα σε αυτό. Ούτε το «εκ πεποιθήσεως» μου είναι λοιπόν άγνωστο. Τέλος ανακαλύπτω μέσα μου κάθε στιγμή τη δωρεά της ποίησης και καταλαβαίνω ότι αυτό υπήρχε και με ακολουθούσε από τα πρώτα μου βήματα. Φυσικά αν είχα ζήσει μια άλλη ζωή θα έγραφα και άλλα ποιήματα.
-Το επάγγελμα μπορεί να καθορίσει τη ζωή ενός ανθρώπου;
Ι.Π.: Ας πάρουμε την περίπτωση ενός εμπνευσμένου ανθρώπου. Ας μιλήσουμε λοιπόν για τη ζωή του Μότσαρτ. Τον καθορίζει ή δεν τον καθορίζει το επάγγελμα του; Ας αφήσουμε όμως τα «ρετιρέ» και ας πάμε στα «υπόγεια». Αν δουλεύεις στα αμπάρια ενός γκαζάδικου σε καθορίζει ή δεν σε καθορίζει; Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε και για μία πόρνη ή για έναν δήμιο. Το ενδιαφέρον όμως δεν είναι αν το επάγγελμα μας καθορίζει. Το ενδιαφέρον είναι και ο τρόπος που εμείς καθορίζουμε το επάγγελμα. Έχω λοιπόν γνωρίσει έναν ταξιτζή. Έναν «ταρίφα» όπως λέει η πιάτσα. Είναι ένας άνθρωπος που διαβάζει πολύ και του αρέσει να συζητάει με τους ανθρώπους. Πηγαίνει λοιπόν ο επιβάτης στο γραφείο του και στην διαδρομή μαθαίνει για τη ζωή και το έργο της Άννας Κομνηνής. Έχω να σας πω και πλήθος αρνητικά παραδείγματα αλλά δεν θα ήθελα να σας βαρύνω.
-Ο «Επαγγελματικός προσανατολισμός» είναι μια ποιητική συλλογή που παρ’ ολίγον να συνταξιοδοτηθεί. Γιατί επιλέξατε να δημοσιευτεί τη δεδομένη στιγμή;
Ι.Π.: Εδώ και τριάντα χρόνια προσπαθώ να ολοκληρώσω τρεις ποιητικές συλλογές. Η μία είναι τα «Οικογενειακά» η δεύτερη ο «Επαγγελματικός προσανατολισμός» και η τρίτη το «Φιλολογικό καφενείο». Δεν μπορώ να πω ότι ήταν μια συνειδητή επιλογή η ενασχόληση μου με αυτούς τους τρεις κύκλους ποιημάτων. Άλλωστε δεν έβλεπα κάτι κοινό ανάμεσα τους παρά μόνο ότι κάνανε παρέα στο ίδιο συρτάρι και πάνω από τον τίτλο υπήρχε το όνομα μου. Πριν ένα περίπου χρόνο όταν ο «Επαγγελματικός προσανατολισμός» βρισκόταν στο πλάνο των εκδόσεων ΤΟΠΟΣ κάνοντας κάποιες διορθώσεις ένιωσα ότι ουσιαστικά ποτέ δεν έγραφα τρεις ποιητικές συλλογές. Απλώς επεξεργαζόμουν μια ποιητική τριλογία την οποία ευελπιστώ πολύ σύντομα να ολοκληρώσω. Φυσικά το κάθε βιβλίο μπορεί να διαβαστεί χωρίς καμία σχέση με τα άλλα δύο και το κάθε ποίημα επίσης μπορεί να αποσπαστεί από το όλον χωρίς να απωλέσει το νόημα του. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι είχα σκεφτεί και άλλες δύο φορές να δώσω στην κυκλοφορία τη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή. Κάτι όμως πέρα από τη θέληση μου με σταματούσε. Το διάστημα αυτό υπήρξε πολύ σημαντικό για την ποιητική μου ωρίμανση.
-Εν τέλει, πώς ορίζει ο προϊστάμενος τον επαγγελματικό προσανατολισμό;
Ι.Π.: Δεν πιστεύω ότι κανένας προϊστάμενος μπορεί να «ορίσει» τον επαγγελματικό μας ή όποιον άλλο προσανατολισμό. Πιστεύω επίσης ότι είναι λάθος σκέψη να αναζητάμε κάποιον άλλο για να του φορτώσουμε τα επαγγελματικά μας αδιέξοδα. Θεωρώ πιο γόνιμο να ακολουθήσουμε τον χτύπο της καρδιάς μας. Να κάνουμε αυτό που αγαπάμε και να το κάνουμε καλά. Αρκεί η κρίση μας να είναι σωστή. Να μην θέλουμε να πάμε δηλαδή σε μια δραματική σχολή μόνο και μόνο για να δούμε το πρόσωπο μας στο γυαλί. Να το κάνουμε γιατί δεν μας νοιάζει να μεταμορφωθούμε στον Κουασιμόδο. Μας νοιάζει μόνο να μεταμορφωθούμε και ας μην κερδίσουμε ποτέ την Εσμεράλδα.
-Από το 1996 μέχρι και σήμερα, διατηρείτε στην οδό Ιπποκράτους το παλαιοβιβλιοπωλείο «Ίστωρ». Τι θησαυρούς μπορεί να ανακαλύψει κάποιος σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο;
Ι.Π.: Ο «θησαυρός» για κάθε αναγνώστη είναι διαφορετικός. Έχω δει εγγόνι να κλαίει γιατί βρήκε ένα εξαντλημένο βιβλίο που είχε αναφορά στον παππού του ο οποίος σκοτώθηκε στον πόλεμο του Σαράντα. Έχω δει και ένα ερωτευμένο κορίτσι να πετάει από χαρά γιατί βρήκε για το αγόρι της ένα βιβλίο που ίδιος δεν το είχε βρει πουθενά. Η δική μου δουλειά είναι να συγκεντρώνω όλους αυτούς τους μικρούς και μεγάλους «θησαυρούς» και να προσπαθώ να κάνω πιο πλούσια την ψυχή των ανθρώπων που το έχουν ανάγκη.
-Σε μία εποχή όπως η σημερινή, στη μάχη ανάμεσα στο έντυπο και στο ηλεκτρονικό βιβλίο υπάρχει νικητής;
Ι.Π.: Η μεγάλη μάχη δεν είναι ανάμεσα στο ηλεκτρονικό βιβλίο και στο βιβλίο που κυκλοφορεί σε έντυπη μορφή. Η μεγάλη μάχη θα δοθεί ανάμεσα στην γνώση και στην πληροφορία. Δυστυχώς ο περισσότερος κόσμος επιλέγει την πληροφορία. Η γνώση συγκεντρώνεται σε ελάχιστους ανθρώπους και σε μερικά κέντρα εξουσίας. Το πλήθος διαβάζει τη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ. Αυτοί που ξέρουν ψάχνουν στα αρχεία και στις βιβλιοθήκες. Το πλήθος συλλέγει αποσπασματικές ειδήσεις όταν κάποιοι ταξινομούν την γνώση και την πληροφορία. Ακόμα και το σχολείο το υπηρετούν υπάλληλοι και όχι δάσκαλοι. Ακόμα και οι μαθητές συλλέγουν βαθμούς και δεν οικοδομούν μια στοχαστική σκέψη. Ακόμα και οι γονείς δεν θέλουν να μάθουν τα παιδιά τους θέλουν να φέρουν έναν καλό έλεγχο. Αυτή είναι η πραγματική μάχη και σε αυτή τη μάχη οφείλουν εκείνοι που καταλαβαίνουν να δηλώσουν στρατεύσιμοι.